Univerzitetska biblioteka „Svetozar Marković“ u Beogradu jedna je od najvećih naučnih biblioteka na Balkanu i matična visokoškolska biblioteka u Srbiji, sa najvažnijom funkcijom da odgovori nastavnim i naučnim potrebama akademske populacije – studenata, univerzitetskih profesora i istraživača.
Ova biblioteka, kao jedna od ustanova kulture od nacionalnog značaja, ima važan zadatak i obavezu da neguje kulturno-istorijsko nasleđe Srbije i učini ga dostupnim svim zainteresovanim korisnicima. Univerzitetska biblioteka je jedinstveno svedočanstvo o razvoju društva u celini u jednom istorijskom trenutku i veoma upečatljivo ilustruje stanovište države koja je posle Prvog svetskog rata, svim silama nastojala da nadoknadi propušteno i da stane u red razvijenih zemalja, prepoznajući značaj obrazovanja u tom procesu.
Uostalom, ovo je prva namenski građena biblioteka u Srbiji. Krajem 1920. godine, uprava Karnegijeve zadužbine je srpskoj vladi poklonila 100.000 dolara za podizanje jedne biblioteke u Srbiji. Treba reći da je ovu odluku Karnegijeva zadužbina donela zahvaljujući inicijativi dva istaknuta Srbina koja su u to vreme živela u SAD, diplomate Slavka Grujića, poslanika Kraljevine SHS u Vašingtonu (1871–1937) i Mihajla Idvorskog Pupina (1854–1935), slavnog profesora fizike na Kolumbija univerzitetu. Čuveni profesori Filozofskog fakulteta i velikani srpske nauke Pavle Popović (kao inicijator), Veselin Čajkanović i Aleksandar Belić bili su članovi Komisije za osnivanje Univerzitetske biblioteke. Kamen-temeljac postavljen je 23. juna 1921. godine, kada je prestolonaslednik regent Aleksandar u temelj zgrade postavio povelju na pergamentu. Biblioteka je svečano otvorena na dan Sv. Ćirila i Metodija, 24. maja 1926. godine. Profesor Uroš Džonić (1897–1968) imenovan je za prvog upravnika i na tom položaju je ostao sve do Drugog svetskog rata. Glavni zadatak Biblioteke bio je „da kao samostalna univerzitetska ustanova pomaže negovanje nauke i u svojstvu naučne biblioteke posluži ne samo studentima i profesorima Beogradskog univerziteta, već i svima onima koji se bave naukom“.
Za vreme Drugog svetskog rata Biblioteka nije radila sa publikom, deo zgrade zauzela je nemačka vojska, no zgrada i fondovi su uglavnom ostali sačuvani. Posle oslobođenja, za upravnika Biblioteke postavljena je Milica Prodanović, dotadašnji bibliotekar. Povodom proslave stogodišnjice rođenja Svetozara Markovića 1946. godine, Biblioteka je dobila današnji naziv. Posle Drugog svetskog rata otpočela je primena savremenih bibliotekarskih metoda u organizaciji i obradi fondova. Formiran je javni stručni katalog, uspostavljeni su kontakti sa univerzitetskim i nacionalnim bibliotekama u zemlji i inostranstvu i počeo je intenzivan rad na razmeni i međubibliotečkoj pozajmici publikacija. S vremenom, Biblioteka je radila na modernizaciji i digitalizaciji svoje delatnosti i odlukom Univerziteta 1987. godine definisana je kao centar informacionog sistema Univerziteta u Beogradu: formiran je elektronski katalog, koji je online dostupan 24 sata dnevno, a odmah po uvođenju world wide web-a, Biblioteka je svojim članovima omogućila pretraživanja. Čak je i prvi domaći bibliotečki sajt na internetu urađen maja 1996. godine u Univerzitetskoj biblioteci.
Sa punom svešću da jedna nacionalna kultura mora pratiti razvoj globalnog procesa digitalizacije, upravo u cilju zaštite sopstvenih kulturno-naučnih potencijala u savremenom digitalnom okruženju, Univerzitetska biblioteka „Svetozar Marković“ je do sada stekla, za naš kontekst, reprezentativno iskustvo. Od prve celovite digitalizovane zbirke koja je obuhvatala rukopise iz zaostavštine srpske književnice Isidore Sekulić, preko skeniranja starih ćirilskih rukopisa, uspostavljanja digitalnog repozitorijuma Phaidra (i u okviru njega sistema E-teze za pohranjivanje doktorskih disertacija, što je i deo prve srpske kolekcije „sive literature“) i Knowledge centra, sve do značajnih doprinosa u različitim reprezentativnim međunarodnim projektima, koji su krunisani digitalizacijom starih srpskih novina u okviru Europeana Newspapers projekta. Samo u okviru ovog projekta Univerzitetska biblioteka je dostavila metapodatke za više od 400.000 digitalizovanih novinskih stranica, što je prva i najveća u potpunosti pretraživa digitalna kolekcija na ćiriličkom pismu.